Giống sắn KM94, KM98-1, KM98-5, KM140, KM419CHỌN GIỐNG SẮN KHÁNG CMD
Nguyễn Thị Trúc Mai, Hoàng Kim, Hoàng Long và đồng sự
Lời chào từ Việt Nam, hoan nghênh và xin chia sẻ thông tin kết quả mới Video Bệnh virus khảm lá
CMD ở Lào (ພະຍາດໃບດ່າງມັນຕົ້ນ ຫຼື Cassava mosaic disease, CMD in Lao PDR), ngày 4 tháng 2 năm 2021. Chúng tôi trao đổi thêm một số thông tin về sự bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gen Giống sắn KM94, KM98-1, KM98-5, KM140, KM419. Mục đích nhằm hổ trợ thông tin nền tảng khoa học kỹ thuật công nghệ đối với các giống sắn KM94 (tên gốc KU50) , KM98-1 (cùng nguồn
gốc cha mẹ là Rayong 1x Rayong 5 với giống sắn Rayong 72 của Thái Lan nhưng sự lai tạo và chọn
dòng KM98-1 là thực hiện tại Việt Nam). Các giống sắn tốt phổ biến trong sản xuất KM94, KM98-1, KM98-5, KM140, KM419 là những tiến bộ di truyền Việt Nam được thực tiễn sản xuất đánh giá tốt. Giống sắn chủ lực KM419 năng suất tinh bột cao kháng trung bình bệnh CMD, CWBD hiện bị nhiễu thông tin với giống sắn HLS11 nhiễm nặng bệnh CMD); Cần giống sắn KM94, KM98-1, KM98-5, KM140, KM419 sạch bệnh,.xem tiếp Chọn giống sắn kháng CMD, Chọn giống sắn Việt Nam
Bệnh virus khảm lá
CMD ở Lào (ພະຍາດໃບດ່າງມັນຕົ້ນ ຫຼື Cassava mosaic disease, CMD in Lao PDR) Video này của tác giả Ye Vue, Eric Delaquis, Jonathan Newby, Laothao Youabee, Saythong
Oudthachit, và Bandit Mienmany, công bố ngày 4 tháng 2 năm 2021. đã xác định giống sắn KU 50 và Rayong 72 là giống sắn tốt, để bảo tồn và phát triển ở Lào.
KU 50 có tên Việt Nam là KM94. Giống sắn KM94 ở Lào chủ yếu được nhập nội từ Việt Nam bởi chương trình hợp tác Việt Lào CIAT đã hoạt động rất tốt nhiều năm nay. Giống sắn KM94 có tên gốc KU50 (hoặc Kasetsart 50) được nhập nội từ CIAT/Thái Lan trong bộ
giống khảo nghiệm Liên Á năm 1990.do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông
nghiệp miền Nam, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Trường Đại học
Nông Lâm Thái Nguyên nhập nội, tuyển chọn và giới thiệu (Trần Ngọc
Quyền, Hoàng Kim, Võ Văn Tuấn, Kazuo Kawano 1995, Trịnh Phương Loan,
Trần Ngọc Ngoạn và ctv. 1995). Giống KM94 được Bộ Nông nghiệp và PTNT công
nhận là giống sắn quốc gia năm 1995 trên phạm vi toàn quốc, tại Quyết định số
97/NN-QLCN/QĐ ngày 25/11/1995. Giống sắn KM94 là giống sắn chủ lực Việt Nam có diện tích thu hoạch năm 2008 chiếm 75, 54% (Hoang Kim Nguyen Van Bo et al. 2010),
năm 2016 chiếm 31,8 % và năm 2019 chiếm khoảng 37% tổng diện tích sắn
toàn Việt Nam, nhường chỗ cho giống sắn KM419 nay là giống sắn chủ lực
chiếm trên 42% tổng diện tích sắn trồng ở Việt Nam, vì.năng suất tinh
bột cao nhất hiện nay và chống chịu trung bình với bệnh CMD, chồi rồng
Rayong 72 phổ biến ở Lào hiện nay
là giống sắn KM98-1 cũng được Lào nhập nội chủ yếu từ Việt Nam trong chương trình hợp
tác Việt Lào. Nguồn gốc giống KM98-1 là con lai Rayong 1x Rayong 5, có
cùng cha mẹ với giống sắn Rayong 72 của
Thái Lan, nhưng việc lựa chọn giống bố mẹ, lai tạo và chọn
dòng thực hiện hoàn toàn tại Việt Nam) do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông
nghiệp miền Nam tuyển chọn và giới thiệu (Hoàng Kim, Kazuo Kawano, Trần
Hồng Uy, Trần Ngọc Quyền, Võ Văn Tuấn, Trần Công Khanh, 1999). Giống
KM98-1 được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận giống năm 1999 cho các vùng
Đông Nam Bộ, Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Giống KM98-1 được
trồng phổ biến tại các tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai, Nghệ An, Thừa Thiên
Huế…. với diện tích thu hoạch năm 2008 trên 18.000 ha, năm 2010 trồng
trên 20.000 ha, hiện nay là giống phổ biến.
Bệnh virus khảm lá CMD từ ban đầu Tây Ninh (2017) lan rộng trên 15
tỉnh thành Việt Nam (2018) là thách thức của các nhà khoa học. “Sử
dụng giống sắn KM419 trong sản xuất” đã được Bộ NNPTNT xác định tại công
văn chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn, Cục Bảo vệ Thực
vật số 1068/ BVTV ngày 3 tháng 5 năm 2019. Giống sắn KM419 có năng suất
tinh bột cao nhất và diện tích trồng phổ biến nhất Việt Nam. Giống sắn
KM419 chống chịu trung bình bệnh CMD và bệnh chổi rồng (CWBD), trong
điều kiện áp lực hai bệnh này ở Việt Nam hiện nay là rất cao. Sự cần thiết
cấp bách lai tạo KM419 đưa thêm gen kháng bệnh của giống C39, KM440
(KM94 đột biến); KM397 vào giống sắn ưu tú này.
Giải pháp chọn giống sắn Việt Nam tiếp nối hiệu quả là sử dụng giống sắn KM419 năng suất tinh bột cao sạch bệnh tiếp tục lai tạo với các giống sắn kháng bệnh CMD đã có. Bài viết CHỌN GIỐNG SẮN VIỆT NAM đúc kết tóm tắt thông tin đã có và định hướng cho sự nổ lực Trúc Mai, Hoang Long, BM Nguyễn, Nguyen Van Nam, Nhan Pham, Hung Nguyenviet, Hoàng Kim, Jonathan Newby … đang lai hữu tính và bồi dục nâng cao tính kháng cho các giống sắn KM419, KM440, KM397, tốt nhất hiện nay
Hình ảnh giống sắn KM419 ở Phú Yên và tài liệu dẫn
Chọn giống sắn kháng CMD, Chọn giống sắn Việt Nam
Thông tin tại http://fa.hcmuaf.edu.vn/hoangkimlong và https://cnm365.wordpress.com/category/chao-ngay-moi-6-thang-2/
CHỌN GIỐNG SẮN VIỆT NAM
Hoàng Kim, Hoàng Long, Nguyễn Thị Trúc Mai, Nguyễn Bạch Mai, Nguyễn Việt Hưng, Trần Công Khanh (Bài tổng hợp dùng để giảng dạy sắn trong nhà trường và làm tài liệu khuyến nông)
Việt
Nam có tổng diện tích sắn thu hoạch năm 2018 là 513.000 ha, với năng
suất sắn củ tươi bình quân 19,2 tấn/ ha, sản lượng sắn củ tươi 9,84
triệu tấn. Hai giống sắn chủ lưc KM419 và KM94 chiếm lần lượt 38% và
31,7% tổng diện tích sắn Việt Nam, là hai giống sắn thương mại phổ biến
nhất Việt Nam hiện nay. RTB Newsletter 2016. Assessment reveals that most cassava grown in Vietnam has a CIAT pedigree, http://www.rtb.cgiar.org/2016-annual-report/assessment-reveals-that-most-cassava-grown-in-vietnam-has-a-ciat-pedigree/ .
Nguồn
gốc và đặc điểm của hai giống sắn chủ lực KM419, KM94 và bốn giống sắn
có diện tích trồng phổ biến rộng tại Việt Nam KM140, KM98-5, KM98-1,
SM937-26 như sau
Giống sắn KM419
Giống sắn KM 419 được chọn tạo từ
tổ hợp lai BKA900 x KM 98-5. Giống do Trường Đại học Nông Lâm Thành phố
Hồ Chí Minh phối hợp với Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Sở Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Phú Yên, Trường Đại học Nông Lâm Huế
tuyển chọn và giới thiệu (Hoàng Kim, Trần Ngọc Ngoạn, Nguyễn Thị Trúc
Mai, Võ Văn Quang, Nguyễn Bạch Mai, Nguyễn Thị Lệ Dung, Nguyễn Phương,
Hoàng Long, Nguyễn Minh Cường, Đào Trọng Tuấn, Trần Công Khanh, Nguyễn
Minh Hiếu, Nguyễn Văn Bộ, Nguyễn Thị Cách, Nguyễn Trọng Hiển, Lê Huy
Ham, H. Ceballos and M. Ishitani. (2016), Giống được Bộ Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn công nhận sản xuất thử tại Quyết định số
85 / QĐ-BNN-TT Hà Nội ngày 13 tháng 1 năm 2016 cho vùng sinh thái Bắc
Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ).
Giống sắn KM419 là giống sắn chủ lực của Việt Nam có diện tích thu hoạch năm 2016 chiếm 38 % so với giống sắn KM94 chiếm 31,7% (RTB Newsletter 2016. Assessment reveals that most cassava grown in Vietnam has a CIAT pedigree), và năm 2019 giống sắn KM419 chiếm khoảng 42% tổng diện tích sắn toàn Việt Nam
Giống KM419 có đặc điểm:
+ Thân xanh xám thẳng, ngọn xanh cọng đỏ, lá xanh đậm, không phân nhánh.
+ Năng suất củ tươi: 34,9-54,9 tấn/ha.
+ Tỷ lệ chất khô: 35,1- 39.0%.
+ Hàm lượng tinh bột: 27,8 – 30,7%.
+ Năng suất tinh bột: 10,1-15,8 tấn/ ha
+ Chỉ số thu hoạch: 62 %.
+ Thời gian thu hoạch: 7-10 tháng.
+ Nhiễm trung bình bệnh chồi rồng và bệnh khảm lá virus CMD
+ Cây cao vừa, nhặt mắt, tán gọn, thích hợp trồng mật độ dày 12,500- 14.000 gốc/ ha .
Giống sắn KM419 đã phát triển rộng rãi tại Tây Ninh, Đồng Nai, Đắk
Lắk, Phú Yên,…được nông dân các địa phương ưa chuộng với tên gọi sắn
giống cao sản siêu bột Nông Lâm. Đặc biệt tại tỉnh Phú Yên giống sắn
KM419 được trồng trên 85% tổng diện tích sắn của toàn tỉnh mang lại bội
thu năng suất và hiệu quả cao về kinh tế xã hội. Tại Tây Ninh, năm 2019
diện tích sắn bị nhiễm bệnh CMD tuy vẫn còn cao nhưng mức độ hại giảm
mạnh, lý do vì KM419 và KM94 là giống chủ lực chiếm trên 76% diện tích
mỗi vụ của toàn tỉnh (KM419 chiếm 45% ở vụ Đông Xuân và 54,2% ở vụ Hè
Thu; KM94 chiếm 31% ở vụ Đông Xuân và 21,6% ở vụ Hè Thu). Tại Đăk Lắk,
năm 2019 diện tích sắn KM419 chiếm trên 70% diện tích mỗi vụ của toàn
tỉnh.
Sự bùng nổ về năng suất sản lượng và hiệu quả kinh tế sắn
đã trùng hợp với sự xuất hiện, lây lan của các bệnh hại bệnh sắn nghiêm
trọng. Đặc biệt bệnh khảm lá CMD do virus gây hại (Sri Lanka Cassava Mosaic Virus) lây
lan rất nhanh và gây hại khủng hoảng các vùng trồng sắn. Tại Việt Nam,
bệnh này được phát hiện vào tháng 5/2017 trên giống sắn HLS11, đến tháng
7/ 2019 bệnh đã gây hại các vùng trồng sắn của 15 tỉnh, thành phố, trên
hầu hết các giống sắn hiện có ở Việt Nam. Bộ Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn, Cục BVTV đã có văn bản 1068 ngày 9/5/2019 xác định “Việc
hướng dẫn nông dân mua giống KM419 sạch bệnh là giải pháp an toàn, kinh
tế nhất hiện nay” .
Nghiên cứu tuyển chọn giống sắn năng suất tinh bột cao, kháng được
sâu bệnh hại chính (CMD, CWBD) phù hợp với điều kiện sản xuất tại tỉnh
Phú Yên và vùng phụ cận (Nguyễn Thị Trúc Mai, Hoàng Kim, Hoàng Long và
đồng sự 2020). Sử dụng giống sắn KM419 năng suất tinh bột cao và nhiểm
trung bình bệnh CMD và bệnh chồi rồng (CWBD) để đưa thêm vào gen mục
tiêu (C39) kháng bệnh. Chọn tạo và phát triển 1-2 các giống sắn mới
trong phả hệ các giống sắn triển vọng KM568, KM537, KM536, KM535, KM534
là nội dung nghiên cứu quan trọng “Chọn tạo sắn Việt Nam” cấp thiết, có
tính khả thi cao, tính mới cao, kế thừa và phát triển bền vững giống sắn
ở Việt Nam tốt nhất hiện nay.
Hệ thống nhân giống sắn sạch bệnh
các giống sắn năng suất tinh bột cao, kháng được sâu bệnh hại chính
(CMD, CWBD) thích hợp với điều kiện sản xuất, cần phân biệt rõ các giống
sắn, nắm vững nguồn gốc, đặc tính giống và bản tả kỹ thuật của mỗi
giớng. Giống sắn tốt Việt Nam KM419 là giống sắn chủ lực sản xuất có
năng suất tinh bột trong nhóm giống sắn đạt cao nhất, là sự thật đứng
đầu sản xuất thương mại sắn ở Việt Nam trên mười năm nay (2009-2020),
nhiểm nhẹ đến trung bình bệnh chồi rồng (CWBD) và bệnh virus khảm lá sắn
(CMD), đã chịu áp lực cao trong vùng bệnh CMD tại tỉnh Tây Ninh từ năm
2017, đã được Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn, Cục Bảo vệ Thực vật
số 1068/ BVTV TV ngày 3 tháng 5 năm 2019 xác định khuyến cáo “Sử dụng
giống sắn KM419 trong sản xuất”. Hướng bảo tồn phát triển tiến bộ di
truyền giống sắn Việt Nam nên tích hợp thêm gen năng suất tinh bột cao,
kháng bệnh hại chính (CMD, CWBD),thích hợp với điều kiện sản xuất, tránh
nhầm lẫn giống sắn KM419 (có bản tả kỹ thuật chi tiết đã công bố) với
giống sắn HLS11 tuy năng suất bột cao nhưng nhiểm nặng bệnh virus khảm
lá sắn (CMD) và giống sắn KM94 tuy năng suất khá, nhiễm trung bình bệnh
CMD nhưng nhiễm nặng bệnh chồi rồng (CWBD)
Giống sắn KM 94
Tên gốc KU50 (hoặc Kasetsart 50) được nhập nội từ CIAT/Thái Lan trong bộ giống khảo nghiệm Liên Á năm 1990. Giống do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên nhập nội, tuyển chọn và giới thiệu (Trần Ngọc Quyền, Hoàng Kim, Võ Văn Tuấn, Kazuo Kawano 1995, Trịnh Phương Loan, Trần Ngọc Ngoạn và ctv. 1995). Giống được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận giống quốc gia năm 1995 trên toàn quốc tại Quyết định số 97/NN-QLCN/QĐ ngày 25/11/1995. Giống sắn KM94 là giống sắn chủ lực của Việt Nam có diện tích thu hoạch năm 2008 chiếm 75, 54% (Hoang Kim Nguyen Van Bo et al. 2010), năm 2016 chiếm 31,8 % và năm 2019 chiếm khoảng 37% tổng diện tích sắn toàn Việt Nam
Giống KM94 có đặc điểm:
+ Thân xanh xám, ngọn tím, không phân nhánh.
+ Năng suất củ tươi: 33,0 tấn/ha.
+ Tỷ lệ chất khô: 35,1- 39.0%.
+ Hàm lượng tinh bột: 28,7%.
+ Năng suất tinh bột: 7,6-9,5 tấn/ ha
+ Chỉ số thu hoạch: 58 %.
+ Thời gian thu hoạch: 9-11 tháng.
+ Nhiễm trung bình bệnh chồi rồng, bệnh khảm lá sắn CMD và bệnh cháy lá
+ Cây cao, cong ở phần gốc, thích hợp trồng mật độ 10.000-11 000 gốc/ ha .
Giống sắn KM 140
Giống sắn KM140 là con lai của tổ hợp KM 98-1 x KM 36 do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam tuyển chọn và giới thiệu (Trần Công Khanh, Hoàng Kim, Võ Văn Tuấn, Nguyễn Hữu Hỷ, Phạm Văn Biên, Đào Huy Chiên, Reinhardt Howeler và Hernan Ceballos 2007, 2009). Giống KM140 được Bộ Nông nghiệp & PTNT, cho phép sản xuất thử trên toàn quốc (Quyết định số 3468/ QĐ- BNN- TT, ngày 05/ 11/ 2007) và công nhận chính thức tại Quyết định số 358 ngày 20 tháng 09 năm 2010 và cho phép sản xuất hàng hoá trên toàn Quốc theo Thông tư số 65. 65/2010/TT-BNNPTNT, ngày 05 tháng 11 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. 0714-10-10-00.và đoạt giải Nhất Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc VIFOTECH năm 2010. Giống KM140 được trồng nhiều tại các tỉnh phía Nam với diện tích thu hoạch năm 2008 trên 30.000 ha, năm 2010 trồng trên 150.000 ha; hiện là giống phổ biến.
Đặc điểm giống:
+ Thân xanh, thẳng, ngọn xanh, cây cao vừa phải, không phân nhánh.
+ Năng suất củ tươi: 33,4 – 35,0 tấn/ha.
+ Tỷ lệ chất khô: 34,8 – 40,2%.
+ Hàm lượng tinh bột: 26,1- 28,7%.
+ Năng suất bột : 9,5 -10,0 tấn/ha
+ Chỉ số thu hoạch: 58 -65 %.
+ Thời gian thu hoạch: 8-10 tháng.
+ Nhiễm nhẹ bệnh cháy lá.
+ Thời gian giữ bột ngắn hơn KM94
Giống sắn KM 98-5
Nguồn gốc: Giống sắn KM98-5 là
con lai của tổ hợp KM 98-1 x Rayong 90 do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông
nghiệp miền Nam tuyển chọn và giới thiệu (Trần Công Khanh, Hoàng Kim, Võ
Văn Tuấn, Nguyễn Hữu Hỷ, Phạm Văn Biên, Đào Huy Chiên, Reinhardt
Howeler và Hernan Ceballos 2006, 2009). Giống được UBND tỉnh Tây Ninh và
UBND tỉnh Đồng Nai công nhận kết quả đề tài ứng dụng KHKT cấp Tỉnh năm
2006. Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận giống năm 2009 cho các vùng Đông
Nam Bộ, Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên tại Quyết định số 358 ngày 20
tháng 09 năm 2010 Giống KM98-5 được trồng tại các tỉnh phía Nam với
diện tích thu hoạch năm 2008 trên 25.000 ha, năm 2010 trồng trên 100.000
ha; hiện là giống phổ biến..
Đặc điểm giống:
+ Thân xanh, hơi cong ở gốc, ngọn xanh, ít phân nhánh.
+ Giống sắn KM98-5 có cây cao hơn và dạng lá dài hơn so với KM419
+ Năng suất củ tươi: 34,5 tấn/ha.
+ Tỷ lệ chất khô: 39,2%.
+ Hàm lượng tinh bột: 28,5%.
+ Năng suất bột : 9,8 tấn/ha
+ Chỉ số thu hoạch: 63 %.
+ Thời gian thu hoạch: 8-10 tháng.
+ Thời gian giữ bột tương đương KM94
+ Nhiễm nhẹ bệnh cháy lá.
Giống sắn KM98-1
Nguồn gốc: KM98-1 là con lai Rayong 1x Rayong 5 (= giống sắn KU 72 của Thái Lan hình trên, nhưng việc lựa chọn giống bố mẹ, lai tạo và chọn dòng thực hiện hoàn toàn tại Việt Nam) do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam tuyển chọn và giới thiệu (Hoàng Kim, Kazuo Kawano, Trần Hồng Uy, Trần Ngọc Quyền, Võ Văn Tuấn, Trần Công Khanh, 1999). Giống KM98-1 được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận giống năm 1999 cho các vùng Đông Nam Bộ, Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Giống KM98-1 được trồng phổ biến tại các tỉnh Tây Ninh, Đồng Nai, Nghệ An, Thừa Thiên Huế…. với diện tích thu hoạch năm 2008 trên 18.000 ha, năm 2010 trồng trên 20.000 ha, hiện là giống phổ biến..
Đặc điểm giống:
+ Thân xanh, tai lá rõ, lá xanh, cọng tím
+ Năng suất củ tươi: 32,5 – 40,0 tấn/ha.
+ Tỷ lệ chất khô: 35,8%.
+ Hàm lượng tinh bột: 27,2- 28,3 %.
+ Năng suất bột : 8,9 tấn/ha
+ Chỉ số thu hoạch: 66 %.
+ Thời gian thu hoạch: 8-10 tháng.
+ Nhiễm nhẹ bệnh cháy lá.
+ Bảo quản giống ngắn hơn KM94
Giống sắn SM 937-26
Nguồn gốc: Tên gốc SM937 của CIAT/Clombia được nhập nội bằng hạt từ CIAT/Thái Lan năm 1990. Giống do Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam tuyển chọn và giới thiệu (Trần Ngọc Quyền, Hoàng Kim, Võ Văn Tuấn, Kazuo Kawano 1995). Giống SM937-26 được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận tạm thời năm 1995 cho các vùng Đông Nam Bộ, Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên tại Quyết định số 98/NN-QLCN/QĐ ngày 25/11/1995.. Giống SM937-26 được trồng nhiều tại các tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi với diện tích thu hoạch năm 2008 trên 15.000 ha, năm 2010 trồng trên 20.000 ha, hiện là giống phổ biến.
Đặc điểm giống:
+ Thân nâu đỏ, thẳng, không phân nhánh
+ Năng suất củ tươi: 32,5 tấn/ha.
+ Tỷ lệ chất khô: 37,9%.
+ Hàm lượng tinh bột: 28,9%.
+ Năng suất bột : 9,4 tấn/ha
+ Chỉ số thu hoạch: 61 %.
+ Thời gian thu hoạch: 8-10 tháng.
+ Nhiễm nhẹ bệnh cháy lá.
+ Vỏ củ dày và cứng hơn KM94
Những bài viết liên quan
Chọn giống sắn Việt Nam
Cách mạng sắn Việt Nam
Sắn Việt và Sắn Thái
Lúa sắn Cămpuchia và Lào
Lúa sắn Việt Châu Phi
Năm giống sắn mới tại Phú Yên
Quản lý bền vững sắn châu Á
Từ Sắn Việt Nam đến Lúa Siêu Xanh
Cassava and Vietnam: Now and Then
Bài viết mới trên TÌNH YÊU CUỘC SỐNG
CNM365, ngày mới nhất bấm vào đây cập nhật mỗi ngày
Video yêu thích
KimYouTube
Cassava in Vietnam: Save and Grow, Phu Yen KM419 KM440 KM397 , KM444, KM414
The cassava revolution in Vietnam
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét